این کوه افسانه‌ای سه دهانه آتشفشانی دارد که همیشه از آن‌ها بخار گوگرد و دود بلند می‌شود. دو دهانه آتشفشانی دیگر کوه تفتان، به جز چهل‌تن، نر‌کوه و ماده‌کوه نامگذاری شده‌اند. تقریبا در ۷ هزار سال پیش، یعنی زمانی که تازه تمدن‌های اولیه در این مناطق دور هم جمع شده بودند، آتشفشان تفتان فوران کرده و هرچه را سر راهش بود، از بین برده است.
معروف‌ترین قله آتشفشان تفتان، قله «چهل‌تن» نام دارد که ارتفاع آن به حدود ۴۰۴۰ متر از سطح دریا می‌رسد. قله چهل‌تن را با نام «کوه زیارت» هم می‌شناسند. اسم این قله، یعنی چهل‌تن، بر‌اساس افسانه‌ای قدیمی شکل گرفته است. می‌گویند چهل نفر از سالکان مذهبی در این کوه ظاهر و سپس گم شده‌اند و هیچ‌وقت هیچ کسی نتوانسته اثری از آن‌ها پیدا کند.
قله چهل‌تن یا زیارت در قسمت شمالی کوه قرار دارد. در قسمت جنوبی آن هم قله ماده‌کوه یا مادر‌کوه است که کوتاه‌تر از دو قله دیگر همسایه خود یعنی صبح‌کوه و نر‌کوه است.
چشمه‌های آب گرم کوه شفا می‌دهند!
دریاچه‌های زیبایی اطراف کوه تفتان به طبیعت آن طراوت بیشتری بخشیده‌اند. سه دریاچه‌ای که در نزدیکی آتشفشان تفتان قرار دارند به «دریاسر» معروف شده‌اند. دریاچه‌های بخش شمالی عمق کمتری دارد و دریاچه آب شیرین هستند؛ اما دریاچه دیگر عمیق و آب آن شور است.
همچنین رودخانه‌های کوه تفتان در مسیر قله‌ها جریان دارند و جزو رودخانه‌های فصلی حساب می‌شوند، مثل رودخانه «لادیز» و «گزد» که آب آن‌ها در فصل‌های پر‌بارش سال لبریز می‌شود؛ اما در مواقع دیگر سال معمولا خشک هستند.
چشمه‌های آب گرم و آب شیرین کوه نیز جزو طبیعت بکر سیستان و بلوچستان هستند که نزدیک آتشفشان تفتان قرار دارند. مهم‌ترین و معروف‌ترین چشمه آب گرم کوه تفتان، چشمه آب معدنی «جم چن» یا «جم چین» است که در قسمت شمال‌غربی کوهستان جریان دارد.
چشمه «آمنی» در قسمت غربی کوه و انتهای مسیر رودخانه بیدسر، چشمه «برآبک» در قسمت شمالی قله تفتان، چشمه «یوسف آباد» در غرب کوهستان، چشمه «ترشاب» در نزدیکی روستای ترشاب که جنوب کوه تفتان است، چشمه «مرغاب» در قسمت جنوب شرقی کوه و چشمه « گنج امین» در غرب روستای سنگان تنها بخشی از این طبیعت بکر و زیبای کوه تفتان هستند.
چرا به آن کوه تفتان می‌گویند؟
درباره نام کوه تفتان بعضی بر این باور هستند که تفتان از واژه «تفت» به معنی گرم و سوزان گرفته شده و این به خاطر بخار‌های آتشفشانی است که از دهانه آن بیرون می‌آید و آن را مانند یک مشعل بزرگ و طبیعی در دل کوهستان، مقابل چشمان هر رهگذری مجسم می‌کند.
دیدگاه خود را بنویسید