چابهار به دلیل قرار گرفتن در ساحل دریای عمان و کوتاه ترین فاصله به مسیر تردد کشتی‌های خارج از تنگه هرمز با فاصله کوتاه زمینی به مرزهای افغانستان و پاکستان با سرمایه گذاری عظیم بخش دولتی و خصوصی در زیرساخت‌ها و تجهیزات بندری فرصتی بی بدیل برای سرمایه گذاری در حوزه های مختلف بویژه پتروشیمی، فولاد، پالایشگاه و سایر واحدهای تولیدی بازارپسند ایجاد کرده که هر یک می تواند نقش بسیار مهمی در تولید، صادرات و اشتغالزایی داشته باشد.

بندرچابهار با دارا بودن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های لازم می‌تواند به یک بندر تجاری مهم بویژه در زمینه ترانزیت و حمل‌ونقل کالا در ایران تبدیل شود.

همجواری ۲ کشور پاکستان و افغانستان با استان سیستان و بلوچستان و از همه مهمتر وجود منطقه آزاد تجاری_ صنعتی چابهار فرصت بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری است.

بندر چابهار با داشتن منطقه آزاد و ۲ بندر بزرگ شهید کلانتری و شهید بهشتی پس از تکمیل فاز نخست و افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری بندر شهید بهشتی به ۸.۵ میلیون تن در سال، مزیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری فراوانی را برای فعالان اقتصادی بخش خصوصی داخلی و خارجی فراهم کرده و می‌تواند به عنوان قطب تجارت و توسعه عمران و آبادانی را به شرق و جنوب شرق کشور هدیه کند.

چابهار در چند سال اخیر با همت دولت تدبیر و امید به گنجی بزرگ برای ایران و کشورهای منطقه تبدیل شده و می تواند برخی کشورهای همسایه و محصور در خشکی را از طریق دریا به دنیا متصل کند.

فراهم شدن زیرساخت‌ها و میلیاردها ریال سرمایه‌گذاری‌های کلان دولت و تاکید رهبر معظم انقلاب بر توسعه سواحل مَکُّران، بندر چابهار را به یکی از مراکز مهم اقتصادی تبدیل کرده بطوریکه هم اینک آماده سرمایه‌گذاری از سوی بخش خصوصی داخلی و خارجی شده و آینده درخشانی را برای سیستان و بلوچستان و استانهای شرقی و جنوب شرقی کشور نوید می‌دهد.

چابهار به عنوان دروازه ورود شرق به غرب هر چند برای تحقق این نقش ارتباطی رقبای بزرگی همچون مناطق آزاد «صحار» و «دقم» عمان و «گوادر» پاکستان را در کنار خود می‌بیند، اما مزیت‌های نسبی و طبیعی آن سبب شده تا رقبا نیز به اهمیت ژئوپلتیک و اقتصادی این منطقه اذعان و اعتراف کنند.

این منطقه از مزیت‌های اقتصادی بی‌نظیری در مقایسه با سایر مناطق همجوار برخوردار است که از جمله دسترسی آن به بازار ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیون نفری افغانستان، کشورهای آسیای میانه و مشترک‌المنافع، همچنین روسیه و شمال آفریقا و ارتباط آنها با اروپای شرقی می‌توان اشاره کرد.

با این حال، نداشتن زیرساخت‌های اساسی از جمله جاده ترانزیتی، ریل و فرودگاه از جمله ضعف های اساسی این منطقه محسوب می‌شود که سبب شده تا در دو دهه گذشته فراز و فرودهای زیادی را شاهد باشد. مشکلاتی که البته این روزها رو به کاهش است و با پیشرفت فیزیکی ۶۵ درصدی راه‌آهن، بهره‌برداری از بندر و آغاز عملیات اجرایی فرودگاه بین المللی چابهار، چرخ توسعه این خطه که روزگاری به سختی قادر به حرکت بود امروز روان تر می چرخد.

منطقه آزاد چابهار به دلایلی از جمله نزدیکی به آب‌های آزاد دارای اهمیت بسیار است، اما تاکنون سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی این منطقه به دلیل تفاوت مقررات امکان دسترسی به بندر شهید بهشتی را نداشتند و بیشتر بندرعباس را برای امور تجاری خود انتخاب می‌کردند.

لایحه توسعه منطقه آزاد چابهار که از سوی دولت به مجلس ارائه شده بود در بهمن ۹۸ مورد تصویب قرار گرفت و محدوده این منطقه از ۱۴ هزار هکتار به ۸۲ هزار هکتار افزایش یافت.

حال علاوه بر اتصال این منطقه به بندر شهید بهشتی، نقطه صفر مرزی با پاکستان نیز وارد آن شده که از این طریق فرصت دسترسی به کریدور اقتصادی پاکستان- چین و بندر گوادر پاکستان به وجود آمده است. 

بندر چابهار از مهمترین بنادر ایران است و این بندر به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد بین‌المللی از طریق اقیانوس هند از موقعیت استراتژیک در کریدورهای بین‌المللی برخوردار بوده و یکی از با صرفه‌ترین مسیرها برای صادرات، واردات و ترانزیت کالاست.

 بندر چابهار با ظرفیت تخلیه و بارگیری سالیانه ۸.۵ میلیون تن مقصد جدید ورود کالاهای اساسی کشور شده است، به‌طوری که هم‌اینک رفت‌وآمد و پهلوگیری کشتی‌های حامل انواع کالای اساسی در آن رواج دارد.

منطقه آزادچابهار با ظرفیت مهم ملی

منطقه آزاد چابهار با ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و معافیت‌های مالیاتی ۲۰ ساله نقش ملی و بین المللی برای توسعه، رونق و جهش تولید و تجارت شرق کشور بویژه استان سیستان و بلوچستان دارد، وجود منطقه آزاد، بندر شهید بهشتی با ظرفیت تخلیه و بارگیری سالانه هشت و نیم میلیون تن کالا و پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس پیما و فعالیت بندر شهید کلانتری، چابهار را به یکی از نقاط مهم اقتصادی منطقه تبدیل کرده است.

چابهار با داشتن جاذبه‌های متعدد گردشگری و فراهم شدن برخی زیرساخت‌های لازم بهترین زمینه را برای جذب گردشگر بویژه از کشورهای همجوار از جمله پاکستان، افغانستان، هند و عمان دارد.

چابهار به عنوان یکی از مراکز تجارت جهانی، ترانزیت کالا و قطب گردشگری می تواند در توسعه اقتصادی داخلی و خارجی تاثیرگذار باشد و موقعیت مناسب منطقه آزاد چابهار و استقرار صنایع و کارخانه های بزرگی نظیر فولاد، پتروشیمی و دیگر کارگاهها و واحدهای بزرگ و کوچک پیش بینی شده این منطقه را به قطب مهم صنعت و تجارت تبدیل می کند.

زمینه برای سرمایه گذاری و ثبت شرکت در این منطقه آزاد فراهم است و نهایت همکاری با فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران انجام می شود و هیچ مشکل و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

چابهار بزودی به قطب تجارت، ترانزیت کالا و گردشگری تبدیل خواهد شد، سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت های گردشگری، اماکن اقامتی و تفریحی در حال انجام است و بزودی ظرفیت های هتل و رستوران افزایش چشمگیری خواهد یافت.

به گفته یک کارشناس اقتصادی، علیرغم اینکه پیش از انقلاب و تا چند سال پیش همواره توسعه بندرچابهار مطرح می شد اما اقدام مهمی در این زمینه انجام نشده بود تا اینکه با عنایت رهبر معظم انقلاب و همت و تلاش دولت تدبیر و امید کارهای زیربنایی و اساسی آغاز شد و اکنون به یکی از بزرگترین بنادر تبدیل شده که مورد توجه جهان قرار گرفته است.

چابهار بزرگترین بندر اقیانوسی ایران، قطب سوم پتروشیمی

صنعت پتروشیمی در ایران و جهان از نظر اقتصادی آینده روشنی دارد و مزیت اصلی پتروشیمی در ایران نسبت به سایر صنایع کشور وجود منابع خدادادی گازی، خوراک فراوان و نیز قیمت مناسب انرژی است که با مطالعه آینده اقتصاد جهانی، صنعت پتروشیمی دارای حاشیه سود بالایی است.

صنعت پتروشیمی کشور تجربه‌ای بیش از نیم قرن (۵۰ساله) دارد که متخصصان داخلی و وجود دانش و سخت افزار در حوزه پتروشیمی از مزیت های رقابتی ایران نسبت به بسیاری از کشورها به ویژه همسایگان مرزهای آبی و خاکی است.

امروزه ایران اسلامی در صدد سرمایه ‌گذاری تقریبا ۴۰ میلیارد دلاری برای توسعه صنایع پتروشیمی در پارسیان، جاسک، ماهشهر، سیراف، سرخس و چابهار است.

هرچند این رقم سرمایه گذاری بالاست ولی با توجه به آنچه در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده، سرمایه گذاری مذکور باید رشد بیشتری داشته باشد.

جذابیت ‌های سرمایه ‌گذاری در صنایع پتروشیمی کشور به ویژه در شهرستان چابهار به سبب اتصال به آب های آزاد اقیانوس هند و سهولت دسترسی به بازارهای هدف از مهمترین مزیت های آن است به گونه ‌ای که دسترسی به بازارهایی مانند چین، هند و پاکستان که بیشترین محصولات پتروشیمی ایران را مصرف می کنند، از طریق ایران و به ویژه بندر چابهار در مقایسه با کشورهای همسایه و سایر بنادر داخلی ساده‌ تر، اقتصادی ‌تر و سریع ‌تر است.

سرمایه‌گذاری بیش از ۱۳.۵ میلیارد دلاری در فاز نخست پتروشیمی مکران

مدیرعامل شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران به خبرنگار ایرنا گفت: با تلاش‌های صورت گرفته و علیرغم تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران، تا سال آینده شاهد تولید ابتدایی در شهرک پتروشیمی مکران خواهیم بود.

علیرضا منیری‌ابیانه تصریح کرد: زیر ساخت های پایه و آماده سازی شهرک پتروشیمی شامل تسطیح، خیابان کشی، کانال‌های جمع آوری آب‌های سطحی، آب و برق دوران ساخت، فضای سبز و فیبر نوری و مخابرات ۱۰۰ درصد با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیارد تومان تکمیل شده است.

وی بیان کرد: مرحله اول GTX بدر شرق بیش از ۳۰ درصد با هزینه ای حدود ۹۰ میلیون یورو مربوط به شستا و مرحله اول GTX سینا با هزینه ای حدود ۳۵ میلیون یورو حدود ۱۰ درصد پیشرفت دارد.

مدیرعامل شرکت توسعه پتروشیمی مکران افزود: عملیات ساخت شهرک پتروشیمی مکران در پی مصوبه هیات محترم دولت برای انتخاب سومین قطب پتروشیمی کشور (بعد از ماهشهر و عسلویه) و انتخاب منطقه آزاد چابهار از میان مناطق مستعد در اواخر سال ۹۱ آغاز و در طرح اولیه استقرار ۱۸ واحد بالادستی صنعت پتروشیمی پیش‌بینی شده بود.

وی با اشاره به اهمیت بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی و نسبی کشور در راستای هوشمند بودن اَبَر پروژه‌ها گفت: در این راستا از یک مشاور بین‌المللی و طراز اول جهانی کمک گرفته شد و با مطالعات مفصلی که صورت گرفت، مقرر شد بر مبنای تکمیل زنجیره‌ی ارزش گاز متان جمعا ۶ واحد شامل ۵ واحد جی تی ایکس و یک واحد اوره آمونیاک در فاز نخست پروژه منطبق بر استانداردهای جهانی و استفاده از تکنولوژی تولید محصولات الفینی بدون نیاز به گاز اتان، احداث شود.

وی حجم سرمایه‌گذاری در فاز نخست این پروژه را بیش از ۱۳.۵ میلیارد دلار بیان کرد و افزود: این سرمایه از سوی بخش‌های خصوصی و سرمایه‌گذاران تامین می‌شود.

منیری ابیانه اضافه کرد: پتروشیمی مکران وظیفه تامین زیرساخت‌ها، تامین خوراک، احداث کریدور انتقال محصول به پایانه‌های صادراتی مستقر در پس‌کرانه بندر شهید بهشتی و انجام خدمات غیرصنعتی را به عهده دارد.

منطقه آزادچابهار در مسیر جهش تولید و توسعه

رییس هیات مدیره و مدیرعامل منطقه آزاد چابهار در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: چهار هزار شرکت در این منطقه ثبت و ۲۷۵ واحد تولیدی مستقر شده که از این تعداد ۱۱۵ واحد درحال تولید و ۱۶۰ واحد نیمه تعطیل و یا تعطیل است.

عبدالرحیم کردی با اشاره به اینکه با عنایت ویژه دولت و اجرای طرح های عمرانی در سالجاری، منطقه آزاد چابهار به یک کارگاه بزرگ تبدیل شده است، افزود: در سال جهش تولید برنامه‌ریزی لازم برای بازگشت واحدهای مشکل‌دار به مسیر تولید انجام شده بطوریکه برای رفع مشکل نقدینگی و منابع واحدهای نیمه‌تعطیل و تعطیل نیز شورای هماهنگی بانک‌های منطقه آزاد چابهار تشکیل شده است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه بانک‌های منطقه در اینجا منافع دارند باید بخشی از گردش مالی خود را به واحدهای تولیدی اختصاص دهند و این موضوع در دستور کار جدی‌ ماست.

مدیرعامل منطقه آزادچابهار گفت: مجموع قراردادهای سرمایه گذاری چهار سال اخیر منطقه آزاد، با ۱۰ سال قبل از آن برابری می کند، این نشان دهنده شکوفایی، شفافیت و جدیت در اجرای طرح های مختلف و نظارت بر سرمایه گذاری ها است.

دکتر کردی بر تسریح در اجرای طرح بزرگ راه آهن، توسعه جاده‌های ارتباطی، اختصاص اعتبارات برای تکمیل طرح های در دست اجرا و کاهش هزینه های حمل و نقل از چابهار به نقاط مختلف کشور و دنیا تاکید کرد

چابهار، بندری ایرانی در چهار راه جهانی

بندر چابهار به دلیل موقعیت استراتژیک و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی جایگاه ویژه ای در مبادلات ایران با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، حاشیه اقیانوس هند، کشورهای عضو آیورا و جابجایی کالا و مسافر به کشورهایی نظیر آسیای میانه و افغانستان دارد.

بندر چابهار بعنوان بزرگترین بندر اقیانوسی ایران و یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان محسوب می شود که در کریدور شمال – جنوب نقش مهمی در ترانزیت، ترانشیپ و حمل ونقل کالا ایفا می کند و با قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی شرق – غرب موقعیت مناسبی در زمینه های مختلف اقتصادی دارد.

در سال 1352 طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکاران مربوطه امضا شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغاز و به انجام رسید.

عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار است از سال 1362 بطور جدی آغاز و باتکمیل چهار پست اسکله فلزی در همان سال عملاً به بهره برداری رسید.
بندر شهید بهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال 61 با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و با تاکید دولت وقت بر لزوم داشتن بندری در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث شد.

بندر چابهار در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان (مکران) و ارتباط با آبهای آزاد و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات و واردات ایفا کرد.

چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاسی و استراتژیک ملی در مواقع جنگ و بحرانهای منطقه مجزا و نقطه ای کلیدی برای تنفس اقتصادی بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت های اقتصادی آن محسوب می شود.

قرار گرفتن چابهار در یک خلیج موقعیت بندری ایده آلی را برای توسعه فیزیکی آینده به آن می دهد که بسیاری از بنادر دنیا دارای این حسن نیستند.

چابهار هم اینک دارای 2 بندر بزرگ و مهم شهید بهشتی و شهید کلانتری است که تاکنون چه در زمان جنگ و چه پس از آن نقش بسیار مهمی در صادرات و واردات کالا داشته اند.