سراوان از دو کلمه «سرا» به معنی «مکان» و «وان» به معنای «بلندی» تشکیل شده که به «جای بلند» اشاره دارد. نام قدیمی و باستانی سراوان، «شستون» می‌باشد که در سال ۱۳۲۶ و بواسطه تبدیل آن به شهرستان، تغییر نام داده‌است.
نام سراوان درگذشته «سر استون»، «شستون» و «شهستان» اطلاق می‌شده‌است. معانی آن شامل موارد زیر می‌باشد:
- سراستون: منطقه‌ای که در آن رعدوبرق زیاد اتفاق می‌افتد.
- شستون: چشمه جوشان با توجه به رشته قنات جاری.
- شهستان: تمام حکام منطقه از این دیار برخاسته‌اند.
- بناهای تاریخی، جاذبه‌های تاریخی و گردشگری
مسجد جامع دزک
مهم‌ترین بناهای تاریخی این شهرستان عبارت‌اند از: قلعه سب، قلعه و مسجد جامع دزک، قلعه خیراباد، قبرستان قدیمی گشت، سنگ نگاره‌های گُشت، مسجد جامع آسپیچ، سنگ نگاره‌های نگاران ناهوک، منطقه سرجو، قبرستان قدیمی پیرسیر واقع در پسکوه، سرو قدیمی سرجو و تپه کلاتک و قلعه امرایان در بخش مرکزی سراوان، مقبره بابا حاجی در روستای زیارت، مقبره خواجه محمد مرشد در شهر محمدی، ساختمان قدیمی بهداشت محیط، سنگ نگاره‌های دره نگاران در ناهوک و قلعه شیشه ریز در شهر جالق که از مهم‌ترین آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان سراوان نیز می‌باشند. مساجد و قلعه‌های فراوانی باستانی از جمله مسجد زنگیان، کهنه قلعه و قلعه سینوکان در سراوان وجود دارد.
به گزارش ایرنا و به نقل از رئیس ادارهٔ میراث فرهنگی سراوان، ۴۲۰ اثر تاریخی در سراوان وجود دارد که ۱۳۰ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. - سنگ‌نگاره‌های سراوان، بزرگ‌ترین نگارخانهٔ سنگی در ایران[
سنگ نگاره‌های دره نگاران در روستای ناهوک-سراوان
مهم‌ترین و بیشترین محل قرارگیری سنگ نگاره‌ها در محدوده مناطق شهرستان را «کوه مهرگان»، «دره کندیک»، «دره شیر و پلنگان»، «دره درو»، «دره هلی»، «کوه تونان» در سیب و سوران و نقاشی‌های صخره‌ای «پیرگوران» و همچنین شامل روستای ناهوک، سنگ نگاره‌های «سر دشت ناهوک»، «دره نگاران» و «گشت» اشاره کرد. مهم‌ترین این سنگ نگاره‌ها که بر روی کوه‌های منطقه سردشت دردره‌ای بنام دره نگاران در محدوده روستای ناهوک واقع شده‌است و بر اساس بررسی‌های تاریخی و کارشناسی‌های باستان‌شناسی مربوط به دره شکار مربوط به ده هزار سال پیش است - سنگ‌نگاره‌های کوه مهرگان
کوه مهرگان در حومهٔ شرقی شهر سراوان و در حد فاصل بین دو جادهٔ آسفالتهٔ سراوان به روستای دزک و آسپیچ محمدی و کوهک و در موازات آن قرار گرفته‌است. مردم محلی از این کوه به نام کوه مهرگان یاد می‌کنند که بر فراز آن و بر روی سطح صخره‌هایش نقوش متنوعی نقش شده بود و متأسفانه در حال حاضر فقط بخش اندکی از آن‌ها باقی مانده‌است. اکثر سالمندان ساکن در همجوار آن از تعدد و تنوع این نقوش از بین رفته یاد می‌کنند، که احتمالاً بعد از آمدن آیین اسلام به‌تدریج نابود شده‌اند.
بر فراز کوه مهرگان که کوهی کم‌ارتفاع است و در حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد، بر روی صخره‌های نسبتاً صاف و هموار، نقوش فراوانی دیده می‌شود که از جملهٔ مهم‌ترین موضوعات، می‌توان به نقوش شکار حیوانات علف‌خواری همانند غزال، جبیر و بز کوهی اشاره کرد. همچنین آثاری از نقوش انسانی یا حیوانی همچون نقش دو انسان در حال گفتگو با یکدیگر یا نقش یک بز و یک غزال یا جبیر نیز در میان سنگ‌نگاره‌های کوه مهرگان به چشم می‌آید - قلعه سب
این قلعه مربوط به دوره اسلامی است و حکام ساکن در آن بر کل منطقه سیب و سوران، هیدوچ، کنت و زابلی تسلط داشته و در واقع امراء آن مناطق تحت سلطه و خدمت آن‌ها زندگی می‌کردند و از ان در حال حاضر به عنوان بزرگ‌ترین قلعه خشتی ایران یاد می‌شود.
قلعه کنت
قلعه‌ای در روستای کنت می‌باشد که در ۱۵ کیلومتری بخش هیدوچ سراوان قرار دارد. قلعه «کنت» متعلق به دوره افشاریه می‌باشد. این قلعه روی صخره‌های طبیعی در سه طبقه ساخته شده و ورودی آن در قسمت جنوبی قلعه بر روی یک تپه که حدود ۱۳متر از سطح زمین فاصله دارد، ساخته شده‌است، سبک معماری این اثر تاریخی همچون قلعه سیب می‌باشد. پوشش سقفی آن از تنه و شاخه‌های درخت خرما به نام (کرز) ساخته شده و دارای درب و پنجره‌های چوبی است. چاه آب نیز در حصار قلعه واقع شده که مخصوص غلامان و حیوانات قلعه بوده‌است.
قبرستان قدیمی گُشت
قبرستان مزبور در قسمت شرقی شهر گُشت واقع شده و مربوط به هزاره اول قبل از میلاد می‌باشد. در پویش‌های باستان‌شناسی انجام شده آثاری از سنگ نگاره‌های مربوط به ساکنین قدیمی گُشت یافت شده‌است. - تپه روباهک
از جمله سمبل‌های تاریخی و در زمره جذابیت‌های خاص این شهرستان می‌باشد که بر اساس نظر کارشناسان امر از نظر سابقه تاریخی، قدمت آن به دو هزاره قبل از میلاد مسیح می‌رسد. این تپه در دزگ واقع شده و در فهرست آثار ملی ثبت گردیده‌است.
مقبره سلطان بابا حاجی دزکی
از عارفان بزرگ دوره سلجوقی است که آرامگاه وی در روستای زیارت و در فاصله ۸ کیلومتری شرق شهرستان سراوان قرار دارد.
مزار وی یکی از زیارتگاه‌ها و مقبره‌های شهرستان سراوان است و به صورت گنبدی از خشت خام و گِل ساخته شده‌است.
موزه تاس و کپل
با مساحت ۱۱۸ متر مربع، در روستای دزک شهرستان سراوان قرار دارد. از سال ۶۲ تاکنون بیش از ۵ هزار شئ که نشان دهنده آداب و رسوم قوم بلوچ در گذشته‌های دور بوده‌است در این موزه جمع‌آوری شده، همچنین این موزه به عنوان نخستین موزه محلی و شخصی در جنوب شرق کشور، برای بازدید علاقمندان باز است. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این موزه، حالت کاملاً سنتی و صنایع دستی می‌باشد که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این موزه به همت عبدالله سپاهی بنا شده‌است. مصالح بکار رفته در ساخت موزه از ساقه نخل خرما و طناب‌های بافته شده از برگ درختچه (داز) می‌باشد.
موزه محلی سراوان
این موزه محلی به معرفی سراوان، سنگ نگاره‌ها، آداب و رسوم سراوان، صنایع دستی، سوزن دوزی، زرگری، سفالگری و معرفی زندگی روزمره منطقه پرداخته شده‌است. این موزه محلی در خیابان آزادی و در محل ساختمان فرمانداری قدیم قرار دارد. - موزه زنده سفال هفت هزار ساله سراوان
سفال کلپورگان سراوان
به دلیل خاک مرغوب روستاهای اطراف سراوان سفالگری در این شهرستان بسیار رواج دارد. بلوچستان مهد فرهنگ و ذوق هنری هزارساله می‌باشد سفال کلپورگان رامی توان شاهکار خلاق و هنرمندانه دستان زنان بلوچ دانست که مشخصات منحصر به فردی دارد که از جمله آن می‌توان به قدمت ۷ هزار ساله آن و اینکه چرخ در ساخت آن به کار نمی‌رود اشاره کرد. تمام مراحل ساخت این سفال را زنان انجام می‌دهند و از ویژگی دیگر سفال «کلپورگان» این است که طرح‌ها و نقش‌های آن انتزاعی است و سینه به سینه منتقل شده‌است. مردان تنها وظیفه آوردن خاک رس و سنگ را برعهده دارند س از تولید ظرف‌های موردنیاز آن‌ها را درمعرض نور خورشید قرار می‌دهند تا کاملاً خشک گردد. پس از آنکه سفال‌ها طی چند روز کاملاً خشک شد با استفاده از سنگ مخصوصی که سوئینوک نامیده می‌شود آن را مالش داده تا سطح خارجی سفال تولیده شده خوب صیقل یابد با این عمل سطح خارجی جهت نقوش و تزئینات آماده می‌گردد. برای نقوش نیز از آمیخته شدن آب با ماده‌ای بنام تیتوک –نوعی اکسید – که از کوه بیرک به دست می‌آید با کمک تکه چوب نازکی از برگ درخت داز، بر روی سفال نقش می‌دهند. رنگ سفال کلپورگان قبل از پخت به رنگ خاکستری روشن است که در اثر حرارت به رنگ قرمز متمایل به قهوه‌ای تبدیل می‌شود. ظروف تولید شده شامل کاسه، کوزه، جام، قدح، پارچ، لیوان اشکال نمادین حیوانات، بخوردان که به ان سوچکی نیز می‌گویند.
دیدگاه خود را بنویسید